ستون فقرات انسان از مهره‌هایی تشکیل شده که بین آن‌ها ساختارهایی انعطاف‌پذیر به نام دیسک بین‌مهره‌ای قرار دارند. این دیسک‌ها نقش ضربه‌گیر را ایفا می‌کنند و باعث نرمی و حرکت ستون فقرات می‌شوند.
هر دیسک از دو بخش تشکیل شده است:
هسته ژله‌ای داخلی (نوکلئوس پولپوزوس)
پوسته‌ی بیرونی فیبری محکم (آنولوس فیبروزوس)
وقتی به دلایل مختلف، بخش داخلی دیسک به بیرون فشار می‌آورد یا از پوسته بیرونی خارج می‌شود، به آن بیرون‌زدگی یا فتق دیسک گفته می‌شود.
انواع شایع: دیسک کمر و دیسک گردن
1. بیرون‌زدگی دیسک کمر
شایع‌ترین محل فتق دیسک، ناحیه‌ی کمری (معمولاً بین مهره‌های L4-L5 یا L5-S1) است. دیسک بیرون‌زده ممکن است به ریشه‌های عصبی فشار بیاورد و باعث دردهای سیاتیکی شود.
علائم:
درد کمر
درد تیرکشنده به باسن، ران یا ساق پا
گزگز یا بی‌حسی در پاها
ضعف عضلانی
در موارد شدید: اختلال در کنترل ادرار و مدفوع (اورژانس جراحی)
2. بیرون‌زدگی دیسک گردن
در ناحیه گردن نیز بیرون‌زدگی دیسک می‌تواند به ریشه‌های عصبی یا حتی نخاع فشار وارد کند.
علائم:
درد گردن، شانه یا کتف
درد تیرکشنده به بازو یا دست
گزگز، بی‌حسی یا ضعف دست‌ها
در موارد پیشرفته: اختلال در تعادل یا حرکات پاها
دلایل بروز بیرون‌زدگی دیسک
حرکات نادرست یا بلند کردن اجسام سنگین
نشستن یا ایستادن طولانی با وضعیت بدنی غلط
افزایش سن و کاهش آب میان‌بافتی دیسک‌ها
صدمات یا تصادف
اضافه‌وزن و بی‌تحرکی
ضعف عضلات نگهدارنده ستون فقرات
روش‌های درمان بیرون‌زدگی دیسک
درمان‌های غیرجراحی (محافظه‌کارانه):
داروهای ضد التهاب و شل‌کننده عضلات
استراحت نسبی (نه خوابیدن طولانی‌مدت)
فیزیوتراپی و تمرینات اصلاحی
تزریق داروهای ضدالتهاب در فضای اپیدورال
بریس یا گردن‌بند در صورت لزوم (کوتاه‌مدت)
درمان جراحی:
در صورتی‌که:
درد شدید و مداوم وجود داشته باشد
ضعف عضلانی یا علائم فشردگی عصبی پیشرفت کند
درمان‌های غیرجراحی پاسخ ندهند
جراحی با هدف برداشتن فشار از روی عصب و در برخی موارد تثبیت مهره‌ها انجام می‌شود. امروزه بسیاری از این جراحی‌ها با تکنیک‌های کم‌تهاجمی انجام می‌شوند و دوره‌ی نقاهت کوتاهی دارند.
آیا هر بیرون‌زدگی دیسک نیاز به جراحی دارد؟
خیر. بیشتر بیماران با درمان‌های غیرجراحی بهبود می‌یابند. مهم‌ترین نکته، تشخیص دقیق و انتخاب درمان مناسب توسط متخصص ستون فقرات است.
توصیه نهایی:
اگر دچار کمردرد یا گردن‌درد هستید که به اندام‌ها تیر می‌کشد، یا دچار گزگز، بی‌حسی یا ضعف در اندام‌ها شده‌اید، حتماً برای بررسی دقیق به جراح ستون فقرات مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام می‌تواند از پیشرفت بیماری و نیاز به جراحی پیشگیری کند.
تماس خودکار
رفتن به بالا